Một số lưu ý canh tác theo mô hình vườn rừng

Như chúng ta đã biết, mô hình vườn rừng là mô hình vườn trong rừng, trồng như rừng nhưng cho thu hoạch, đan xen các loại cây khác nhau, theo mùa vụ khác nhau, tầng tán khác nhau tạo nên hệ sinh thái đa dạng, phát triển cân bằng, bền vững. Kỹ thuật trồng vườn rừng chính là kỹ thuật trồng xen canh, đa canh. Để hiệu quả cao, chúng ta cần lưu ý một số nguyên tắc sau:

• Trước khi trồng cây cho một khu vườn cần lên bảng thiết kế trồng cây, trong đó nêu rõ cần trồng các loại cây nào, chiều cao tầng tán ra sao, cây ưa sáng hay ưa bóng, vòng đời cây; phân bổ sắp xếp các cây theo hàng và giữa các hàng với nhau.

• Nên lựa chọn những cây phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của khu vườn để giảm sâu bệnh và công chăm sóc.

• Các cây được sắp xếp theo hàng (theo hướng Bắc - Nam để cây trong hàng đều nhận được ánh sáng nhiều); hoặc địa hình đồi dốc quá có thể trồng theo đường đồng mức.

• Trồng theo hàng thẳng sẽ tạo điều kiện đáng kể trong việc quản lý và kiểm soát sản xuất của vườn rừng.

• Trong mỗi hàng, các loại cây khác nhau được sắp xếp để đảm bảo có không gian sinh trưởng và phát triển. (lá ở tầng tán khác nhau, rễ phân bố ở các lớp đất khác nhau..) Nên bố trí các cây tầng cao trước, khoảng cách giữa chúng đủ lớn để đảm bảo tán lá không che kín bề mặt, tiếp theo là các cây lá tầng thấp hơn và cây bụi. Các cây cao thì rễ cũng là ăn xuống sâu nhất, cây thấp hơn thì rễ cũng thường nông hơn. Như vậy sẽ có sự tương hỗ cho nhau.  Rễ sâu của cây cao hút nước dưới sâu lên các tầng trên cho các cây tầng thấp, các cây tầng thấp thì tạo lớp phủ bề mặt tránh nước bốc hơi, tạo thành thảm thực vật để giữ nước ngấm dần xuống sâu. 

• Trong quá trình trồng xen cũng cần lưu ý các cây được xen sát nhau nên có yêu cầu dinh dưỡng khác nhau, có thời gian sinh trưởng và thu hoạch khác nhau. 

• Các cây trồng xen không được đối kháng nhau.

• Một số cây thấp nhưng ưa sáng có thể phải trồng riêng, không kết hợp được cây tầng cao hơn vào cùng diện tích.

• Các cây bụi, cây lấy sinh khối thì được trồng dày để cắt tỉa lấy sinh khối.

• Ngoài những cây có thu, cũng cần quan tâm nhiều đến cây hoa, cây tạo cảnh quan trong khu vườn.

• Lưu ý một số cây lấy gỗ cũng thường được trồng dày để gỗ thẳng và đẹp.

• Nếu trên vườn có sẵn cây; không cần thiết phải phá hết cây, đảo đất trồng lại, đó là một sai lầm lớn. Hãy xem đó như là những cây tiên phong. Trồng lại cây ở vị trí nào thì cắt tỉa, chặt bỏ cây ở vị trí đó thôi.